San Juan Chamula ve Sıradışı Ayinleri

Kiliselerinde yerel halkın yaptığı ayinleri ile meşhur olan San Juan Chamula, şüphesiz ki Meksika’nın en çarpıcı yerlerinden biri. Bu köyün girişinde yerlilerin yaptığı karşılama, köyün içinde göreceklerinize dair sadece küçük bir işaret…

Köyün girişinde üzerlerine koyun postu geçirmiş yerliler yola kalınca bir halat gerip, yolu trafiğe kapatıyorlar. Her birinin elinde de av tüfekleri var. Köye girişin tek yolu bu yerlilere bahşiş vermek. 5 $ gibi cüzzi bir bahşiş karşılığında halatı yere indirip, araçların geçişine izin veriyorlar.   Tozlu yollarını rengarenk tek katlı çamur ve ahşaptan yapılmış evler süslüyor. Sokaklarda yürüyen insan sayısından fazla dışarıda koşuşturan hindi ve tavuklar…
27 Maya dilinden biri olan Tzotzil dilinin konuşulduğu San Juan Chamula, halen Maya geleneklerinin devam ettirildiği nadir bölgelerden. Bu nedenle yıllar boyunca antropologların ilgi odağı olmuş.
Bu köyde resim çekmek ve kamera ile kayıt yapmak kesinlikle yasak. Bunun sebebi ise eski ancak hala yaşatılan bir Maya inanışına dayanıyor. Maya inancına göre “Enerji herşeydir ve herşey enerjidir. Yaşamın tümü ruhtur ve tüm doğa kutsaldır. Enerji bir dengedir. Yaşamın her anında, uyurken ya da uyanıkken enerji harcanır ya da enerji depolanır. İkisi arasındaki denge iyi kurulmadıysa depresyon ve sağlıksız yaşamı beraberinde getirir. Dünyadaki en önemli hastalık depresyondur. Bu nedenle birbirine gülümseme, “merhaba” gibi ufak bir söz söylemek etrafa olumlu enerji yayar ve dengeyi sağlar.” 
İnanışlarına göre tüm nesnelerin bir enerjisi vardır. Fotoğraf çekmek ise nesnelerin enerjisini tüketir. Aynı zamanda fotoğraf çekmenin ruhlarını kirlettiğine ve zarar gördüklerine inanmaktadırlar. Bu nedenle kişilerin ya da nesnelerin fotoğraflarını çekmek kesinlikle yasaktır.
Koloniyal döneme ait olan bu köy Pazar günü kurulan pazarı ve kilisesi ile ünlü.
Pazar günleri köyde kurulan pazar bölgenin el sanatlarını yakından tanımak için en doğru yer. Juan Chamula’lı kadınlar bölgenin en iyi yün dokumacıları. En dikkat çeken dokumalar ise kadınlar için ağır, kalın ve kabarık koyun yününden etekler ile erkekler için kalın yün gömlekler.

Bu pazarda yerlerini almış yerel satıcıların tamamı da satışını yaptıkları kostümler içerisinde ziyaretçilerini karşılamaktalar. 
Kilise ise 1522 – 1524 seneleri arasında yapılmış olup, cephesi bembeyaz. Kapı üzerleri ve pencere çerçeveleri açık yeşil, koyu yeşil ve lacivert renklerde süslemelere sahip. Kilisenin dışı ile içi arasında büyük bir tezatlık var. Dış cephesini gördüğünüzde içindekileri tahmin etmek imkansız.
Bu kilisede şamanların şifa dağıttığı inanışı hakim. Mayalar geçmiş dönemde de geniş bir ilaç bilgisine sahip olduklarından halen özel bitkiler ve baharatlar yetiştiriyorlar. Kilisedeki şamanlar ise asırlık Maya ruhsal ve tıbbi uygulamalarının devamını sağlıyor, bir nevi şifacılık yapıyorlar. Kendilerine gelenl kişilerde en sık uyguladıkları yöntemlerden biri ise nabız okuma. Nabız okuyarak bir çok hastalığı teşhis ediyorlar.
Kilisenin içinde zeminin tamamı çam ağaçlarının iğne yaprakları ile halı gibi döşenmiş. Kilisenin iç duvarlarını kelebek ve deniz kabuğu motifleri süslüyor. Aquamarin ve sarı ağırlıkta olan renkler. Oldukça loş olan ortamı etrafta yakılmış olan çeşitli renk ve boyutlardaki mumlar aydınlatıyor. Loş ortama eşlik eden yoğun tütsü kokusu, içeride mistik bir hava oluşturuyor. 

İçerisi hınca hınç dolu. İnsanlar yerlerde dizlerinin üzerinde oturuyorlar. Pek çoğunun kolunun altında, kutsanmak için kiliseye getirilmiş olan boynu kırılmış horozlar var. Hayliyle yerler kan içinde.
Asıl ilginç olan nokta ise burada ibadet eden tüm insanların elinde gazlı içecek şişesinin olması. Gazlı içecekler fazla tüketildiğinde kişilerin geğirmesine sebep oluyor. San Juan Chamula yerlilerinin inanışına göre, geğirmek kişilerin içlerindeki kötü ruhlardan kurtulmalarını ve sağlıklarına kavuşmalarını sağlıyor. Bu nedenle ibadet ederken herkes gazlı içecek içerek geğiriyor ve kötü ruhlardan arınıyor.
Hal böyle olunca bölgenin her yeri gazlı içecek reklamları ile donatılmış durumda. Hatta gazlı içeceklerin Chamula’da gelenekler içerisinde bile yeri çok büyük. Nasıl mı? Erkek evlenirken gelinin ailesine başlık parası yerine 90 şişe gazlı içecek vermek zorunda. Kilisede kötü ruhlardan arınmak ve şifaya kavuşmak için şamanlara şeker kamışı ve ananastan yapılmış “Ateşsuyu” dedikleri bir yerel içecek sunuyorlar. Bu içeceğin bir diğer özelliği ise sinüslerri temizlemesi.
Şamanların önünde duran çeşitli malzemelerden en dikkat çekici olanı ise farklı ebatlardaki aynalar. Aynalar nazarı önlemek için kullanılıyor.
İnanışlarına göre, bu kiliseyi ziyaret etmek ruhları güçlendiriyor. Ve dünyanın sonu geldiğinde sadece güçlü ruhların hayatta kalabileceğine inandıklarından bu kiliseye akın ediyorlar. Günün her saati çok kalabalık. Ve San Juan Chamula ruhunu güçlendirmeyi isteyen herkese kapılarını açıyor, tabii ki köye girişte bahşiş vermek suretiyle…

Chiapas'da ulaşımı kolay ve harika kahvaltı imkanı ile Hotel Boutique Quinta Chanabnal ve Nuik B&B  otelleri konaklamak için tercih edilebilir.